De nieuwe Bijbelvertaling in Gewone Taal is uit. Mijn boekenplank begint al aardig door te zakken door alle vertalingen. Maar deze vind ik toch wel opmerkelijk; Hij mag dan niet altijd theologisch correct zijn, maar de verhaallijn is wel begrijpbaar voor een doorsnee lezer! Neem bijvoorbeeld de eerste verzen van Genesis. De vertrouwde woorden: 'Gods geest zweefde over de wateren' zijn daar vertaald met: 'Er waaide een hevige wind over het water'. Vanuit de leeg en verlaten (1) situatie past deze letterlijke vertaling wel, maar het Hebreeuwse 'ruach elohim' pleit mijns inziens toch meer voor 'geest van God' als een hint naar een soort van theologische tweede laag.
Nou ben ik min of meer opgegroeid met de NBG en veel teksten hangen dan ook in mijn hoofd in die bewoording. Dat maakt het soms lastig als je iets wil opzoeken in een concordantie. Je zou je dan ook kunnen afvragen of al die vertalingen nou wel zo nodig zijn. Daar kom je eigenlijk pas achter als je een oude Staten Vertaling gaat lezen. Je moet sommige passages wel drie keer lezen om de helft te kunnen begrijpen. En toch beweren we dat die vertaling het dichts bij de grondtekst ligt...
De belangrijkste reden van al die vertalingen is, dat onze eigen taal zo snel veranderd; Woorden, begrippen, uitdrukkingen;
Onze associatie ermee is in de loop van de tijd verarmd! De Nederlandse taal en cultuur is van oudsher doorspekt van Bijbelse uitdrukkingen, want ons onderwijs-systeem heeft van oorsprong een christelijk character. (2) De openbare scholen zijn pas veel later ontstaan. (3) Maar alle vernieuwing van het onderwijs ten spijt; Het gemiddelde leesniveau zakt met de jaren! Vergelijk de boekenkast van onze ouders/grootouders maar eens met die van nu...
Daar bovenop wordt ook het lesmateriaal (bewust?) neutraal gemaakt, met als gevolg dat de bijbel steeds ontoegankelijker wordt, en daarmee ook onze perceptie van God! Neem nu een begrip zoals; 'Het Koninkrijk van God' uit het onze Vader; (4) Is God te vergelijken met onze koning Willem Alexander, en ons begrip van een koninkrijk met de Hemel? En wat zijn onze gevoelens bij aanspreektitels zoals HEER, Here, Christus... Is 'Christus' voor velen niet als een soort van achternaam van Jezus? Ook kunnen woorden in verschillende culturen andere reacties opleveren. Het gebruik van het woord Sjalom is voor de doorsnee Nederlander een alternatief voor 'hallo', In Israel staat het voor 'wees gezegend', En in islamitisch landen is het je doodvonnis...
Het lijkt wel dat, hoezeer wij onze best ook doen om de bijbel te delen, de ontvangende zijde afstandelijker wordt. Zo kwam ik recent een Engelstalig Facebook item tegen: (5) 'Het kind in de kribbe, het kruis, het lege graf:
Waar zijn ze bang voor? Telkens is er weer een ander bedrijf, stad of instelling die kerst- of paassymbolen in de ban doet. Waar zijn ze bang voor? Dat kerstliedjes in een winkelstraat ertoe zal leiden dat mensen op hun knieen vallen en Jezus aannemen? Zal het (niet) uitspreken van 'Merry Christmas' iets veranderen aan de boodschap waarom Jezus naar de aarde kwam? Ik betwijfel het! De winkels liggen vol Disney spullen. We zijn niet bang voor Peter Pan of Assepoester, maar wel voor Jezus; omdat Zijn verhaal wel echt is? Waarheid is waarheid, ook al geloofd je het niet. En een sprookje blijft een sprookje, zelfs als iedereen het geloofd...'
Maar ik moet toegeven; het is best moeilijk om in een conversatie een aanknopingspunt te vinden als de ware zin van het leven zo ver van de realiteit verbannen wordt. Vaak komen preken, getuigenissen en onderlinge gesprekken gewoon niet over, omdat ze vol woorden zitten die de mensen van vandaag niet begrijpen omdat het niet (of niet correct) in zijn of haar associatie geheugen zit....
Hoewel, is dat alleen van deze tijd? Werd van Jezus ook niet gezegd dat Hij in raadselen sprak? (6)
Rev.Camp [dec'15] C128
